Wat is DE POLYVAGAAL-THEORIE?

Vechten, vluchten of bevriezen, je hebt er vast wel van gehoord. We “kiezen” een van deze reacties onvrijwillig bij stress. Het wordt onbewust aangestuurd door het autonome zenuwstelsel ter bescherming en verschilt per persoon. Het doorgronden van de respons die bij jou optreedt, kan je helpen om beter om te gaan met stress, met het helpen te begrijpen wat er toch met je gebeurt in stressvolle situaties. In je drukke baan, de rol die je hebt als ouder bij de opvoeding van je kinderen. Maar ook de stress die je mogelijk voelt vanuit de huidige maatschappij waarbij social media, prestatiedruk, altijd maar beschikbaar zijn, duidelijke stressoren zijn.

In essentie gaat deze theorie over je veilig voelen, of je juist gewaarworden wanneer het mogelijk niet veilig is. Het is een onbewust proces in ons brein dat continu de omgeving, ons lichaam en de relationele signalen ‘scant’ op gevaar. Anders gezegd: je ingebouwde antenne scant 24 uur per dag of het wel veilig is. Dat kan best vermoeiend zijn!

En ja wat is veilig? Dat is voor iedereen weer anders en voelt voor iedereen anders. Gabor Maté, een bekende trauma arts zegt: “veiligheid is nietde afwezigheid van gevaar, maar de aanwezigheid van verbinding”. Het gaat over verbinding maken met je zelf (reguleren) en dan met de ander (co-reguleren).

Jezelf reguleren, stevig blijven staan ook al stormt het om je heen, dat is vaak geen gemakkelijke opgave. We worden dagelijks op de proef gesteld door allerlei triggers. Die triggers raken oude patronen, schrammen en deuken die we gedurende ons leven hebben opgelopen. Dit zijn eerder opgeslagen ervaringen en die vormen de basis voor een automatische reactie, vanuit ons autonome zenuwstelsel. Dat levert niet altijd een prettig gevoel op en we hebben er ook niet direct een verklaring voor.

Wanneer jij je zelf beter kunt reguleren ben je ook in staat beter verbinding met de ander te maken. We noemen dit co-reguleren. Je bent dan in staat de ander te ondersteunen om zich meer veilig te voelen. Of juist de beweging te maken naar meer veiligheid. Er ontstaat rust en ook ruimte om te ontdekken, het gesprek met elkaar aan te gaan. Er is voor beiden een toenemend gevoel van veiligheid ontstaan. Daardoor kun je ook weer de glimmers gaan zien. De fijne, leuke mooie ervaringen die ons in een prettige veilige staat brengen en houden. Die ervoor zorgen dat we vitaal weerbaar zijn. Er kan natuurlijk zomaar weer iets gebeuren dat op enig moment onveilig voelt. Door jezelf beter te reguleren, beter in staat te zijn met de ander te co-reguleren sta je steviger. Ben je meer verankerd in jezelf, ervaar je een sterker gevoel van veiligheid en sta je steviger, meer geaard in het leven.

In mijn coachpraktijk maak ik regelmatig gebruik van de inzichten vanuit de Polyvagaal theorie. Een coachee vertelde laatst: “de Polyvagaal-theorie is interessant, ik kan hierdoor een naam geven aan een bepaalde stemming waar ik af en toe last van heb en geen verklaring voor heb”.

Meer weten over de Polyvagaal-theorie? Neem vrijblijvend contact met me op.